De Klankbron
vr 11 apr 2025 21:00 uur
Klankbron 122 De muziek van Gabon volgens Pierre Sallée
Het eerste deel van een tweeluik over Gabon. In het eerste deel hoort u zoals daar muziek opgenomen werd door Pierre Sallée (1933-1978). Pierre Sallée was een Franse etnomusicoloog gespecialiseerd in Gabon waar hij een drietal LP’s opgenomen heeft. Verder heeft hij er een film gemaakt, genaamd Disoumba, over een initiatierite van het Bwiti broederschap van de Mitsogho en het daarbij horende, met muziek begeleidde, verhaal over het ontstaan van de wereld. Hij heeft ook veel boeken en artikelen over de traditionele muziek van Gabon gepubliceerd.
Wij beginnen met een track die oorspronkelijk afkomstig is van de LP Musiques des Mistshogo et des Batéké met 5 zangers en 2 sanza of duimpiano spelers. Wij gaan verder met een drietal tracks van de LP Gabon Musique des Pygmées Bibayak. Eerst een track waarin achtereenvolgens 1 dan 2 dan 3 dan 5 en dan 8 stemmen voordoen hoe de Bibayak vrouwen zingen en hun stemmen moeiteloos op elkaar afstemmen. Dan volgt een nummer met een gemengd koor, twee drums, handengeklap, ratels en stokken met polyfonische zang van dezelfde orde. Als laatste lied van het eerste deel komt dan een ritueel waarin sprake is van een dialoog met de bosgeest Tsinghi.
In het tweede deel komen 2 nummers van de LP Chantres du quotidien, Chantres de l’épopée. De eerste track is een lied van Leontine Mboumba die begeleid wordt door haar man en medezanger Patrice Mboumba op sanza. Het is een lied dat gaat over de gebeurtenissen van diezelfde dag uit 1973. De tweede track is een plaatkant vullend fragment van het epos Engong, ook vaak naar het begeleidend instrument een Mvet epos genoemd, waarin het verhaal verteld wordt van de strijd tussen de uit het noorden komende mensen, de Fang, en de in het bos wonende onsterfelijken, de Engong, waarschijnlijk de Pygmeeën. Het epos wordt uitgevoerd door Akwé Obiang op een mvet, een harp-luit terwijl zijn publiek optreedt als koor en het ritme aangeeft met stokken.
De klankbron wordt afgesloten met een nummer van de CD Fang die in 1991 werd uitgegeven naar aanleiding van een tentoonstelling over Gabon in het Dapper museum in Parijs. De CD was opgedragen was aan de toen al overleden Pierre Sallée. Het is een track van de zanger en xylofoon speler Antoine Lihndo Mba-Nguema met begeleiding van 2 drums en percussie. De track werd opgenomen door Claude en Lou Flagel.
Op 9 mei 2025 om 21:00 uur is er deel 2 over de muziek van Gabon op de Concertzender met opnamen van Gilbert Rouget uit 1946, Herbert Pepper en anderen met meer bijzondere opnamen.
Speellijst
01 Oniugu Male Chorus 1’33
5 male Batéké singers, 2 esandji (sanzas)
CD Les Voix du Monde
Le Chant du Monde CMX 374 1010.12, CD 3, tr. 11
originally published on the
LP Gabon. Musiques des Mitshogo et des Batéké, B3
recorded by Pierre Sallée, 1970
02 Etudes de jodls 10’39
LP Gabon Musique des Pygmées Bibayak
Ocora 558 504, A 2
recorded by Pierre Sallée, Elone encampment, 1973
03 Séquences polyphoniques 3’31
LP Gabon Musique des Pygmées Bibayak
Ocora 558 504, B 1
recorded by Pierre Sallée, Elone encampment, 1973
04 Dialogues avec l’esprit Tsinghi shortened 7’31
LP Gabon Musique des Pygmées Bibayak
Ocora 558 504, B 3 b
recorded by Pierre Sallée, Elone encampment, 1966
05 Chant et Sanza 2 7’46
Leotine Mboumba – voice
Patrice Mboumba – voice, sanza
LP Gabon Chantres du quotidien / Chantres de l’épopée
Ocora 558 515, A 2
recorded by Pierre Sallée at Nyanga Mougounda, 1973
06 Chant épique du Mvet 23’08
Akwé Obiang – voice, mvet (harp-zither)
Mixed chorus + bikwara sticks
LP Gabon Chantres du quotidien / Chantres de l’épopée
Ocora 558 515, B
recorded by Pierre Sallée at Nkok Esi (Bitam) Woleu Ntem, 1973
07 Ebòm Ébóm 3’59
Antoine Lihndo Mba-Nguema – voice, mendzang-me byang (xylophone)
Ekekang – Mbèny (drum)
Jean-Paul Nloh – Semela (drum)
CD Fang du Gabon
Fonti Musicali, Musée Dapper fmd 191, tr. 3
