Wie was Dirk Fock?

In Tilburg en ook in Wijk bij Duurstede is een Dirk Fockstraat en die straten zijn genoemd naar  een Nederlandse staatsman uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Kamerlid, minister, gouverneur van Suriname en Gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. En deze gewichtige meneer kreeg in Batavia een zoon. Dirk Fock junior. En deze Dirk Fock is de latere componist/dirigent.

Toen Dirk 12 jaar was kwam hij met zijn familie naar Nederland. Dirk wilde graag ‘de muziek in’, maar dat stond de gewichtige politicus vader Fock niet toe. Hij mocht wel vioollessen nemen maar hij moest een ‘echt beroep’ gaan leren aan de Polytechnische School. Hij schrijft ondertussen zijn eerste composities.

Als hij 21 is geworden, in 1907 dus,  is het genoeg geweest en vertrekt hij naar Berlijn om muziek te gaan studeren. Dan begint het grote avontuur.

In Berlijn pakt hij het wel goed aan. Hij volgt directielessen bij Karl Muck, een invloedrijke dirigent die zich vooral met opera bezighield. Vioollessen krijgt hij van Anton Witek, een beroemde Oostenrijke violist. Het gaat zo goed met hem dat Witek hem een plaats kan bezorgen bij de eerste violen in de Berliner Philharmoniker. Hij speelt onder Gustav Mahler en andere beroemde dirigenten.

Een echte muziekopleiding heeft hij nooit gevolgd, als componist is hij grotendeels autodidact. Maar hij schopt het heel ver als dirigent, geeft later les in Wenen en schrijft uiteindelijk 2 opera’s, 4 series pianowerken, 2 kamermuziekwerken 13 series liederen en dat zijn er ruim 40 bij elkaar.     

In 1911 wordt Fock eerste dirigent , hij is dan 26, bij de Kurfürsten Oper in Berlijn en een jaar later chef van de opera in Mühlhausen in de Elsas. Hij leidt werken van Wagner en Strauss. Hij doet daar zelfs een hele ‘Ring’.

 Hij verhuist naar Zweden en dirigeert daar van 1913 tot 1916. Een jaar later is hij weer eens in Nederland en vervangt Mengelberg bij het Concertgebouworkest en tot 1930 is hij daar regelmatig gastdirigent, dat doet hij ook bij het Residentie Orkest.

Fock verlaat in 1919 Europa en zet zijn loopbaan voort in New York, waar hij in het populaire Stadium het ‘Philharmonic Orchestra’ en in Carnegie Hall ‘The National Symphony’ dirigeert. In 1922 wordt hij medeoprichter en eerste dirigent van de ‘American Orchestral Society’, een instelling die jonge musici en dirigenten kans biedt om op hoog niveau orkestervaring op te doen. Ondertussen laat hij zijn naam veranderen, Fock is niet leuk in Amerika en dat wordt Foch . Als eerste in de VS introduceert hij de muziek van zijn vriend Darius Milhaud. Hij wordt eerste dirigent van de ‘New York City Symphony Orchestra’ en vervult gastdirecties bij de ‘New York Philharmonic’, de ‘National Symphony’ en ‘St. Louis Orchestra’.

Over de persoon Dirk Fock, Dirk Foch, is eigenlijk helemaal niet zo veel bekend, er is nu een Stichting Dirk Fock die allereerst zijn werk onder het stof vandaan gaat halen. We weten dat hij een flamboyante man was, graag over de wereld reisde en een internationale vriendenkring had bestaande uit componisten,  musici en kunstenaars zoals Richard Strauss en Zoltan Kodaly . In 1926 werkte hij samen met Igor Stravinsky. Fock dirigeert  op vele plekken in de wereld, reist veel heen en weer tussen Amerika en Europa. Met zijn eerste echtgenoot Daisy Johnson geeft hij concerten in Zweden. Zij is zangeres onder de naam Margaret Adla. Met zijn tweede vrouw Consuela Flowerton krijgt hij  dochter Nina. Zijn derde vrouw heet Editha Feinberg en tenslotte trouwt hij voor de vierde keer met Christine Moltzer. Met haar vertrekt hij in 1939, zijn vrouw komt uit een Joodse familie, naar New York en hij wordt in 1945 Amerikaans Staatsburger. In dat jaar componeert hij zijn liederencyclus ‘Songs of Glory. De teksten zijn van Joseph Auslander. Thema’s zijn de oorlogsgruwelen, de dood van onschuldige soldaten, het verdriet van achterblijvende geliefden. Maar ook Godsvertrouwen en beschouwingen over het leven en gebed. De liederen worden gezongen maar soms wordt de tekst gedeclameerd. Let u ook eens op de bijzondere pianobegeleiding die soms heel orkestraal is, misschien spreekt hier wel in het bijzonder de orkestdirigent Fock.

Nog één keer verhuist Dirk Fock . Samen met zijn vrouw Suze Moltzer gaat hij in 1959 terug naar Europa. Niet naar Nederland maar in Zwitserland vestigen zij zich , in Orselina, vlakbij Lugano in Ticino. Hij componeert dan niet meer maar houdt zich bezig met filosofie, godsdienstwetenschappen en Japanse tuinen. Hij overlijdt in Orselina in 1973.