Dit jaar is het Festival Oude Muziek Utrecht gewijd aan Spanje. Daarom wordt in dit programma aandacht besteed aan een genre dat kenmerkend is voor de Spaanse muziek van de 17e eeuw: de ‘tono humano’.
Een ‘tono humano‘ is een lied voor een solostem – en soms enkele stemmen – met basso continuo. Men zou het kunnen vergelijken met de monodieën die in dezelfde tijd in Italië gecomponeerd werden.
Sommige ‘tonos humanos’ zijn als zelfstandige liederen gecomponeerd, andere werden in eerste instantie geschreven als onderdeel van toneelmuziek.
De grootste verzameling van dit soort liederen is het zogenaamde ‘Guerra manuscript’, dat rond 1680 werd samengesteld door José Miguel de Guerra (1646-1722), kopiïst aan de koninklijke kapel van 1677 tot kort na 1680. Dat wijst erop dat deze liederen bedoeld waren voor uitvoering aan het hof en in aristocratische kringen.
In dit programma horen we een aantal liederen uit de complete opname van dit handschrift door het ensemble Ars Atlántica onder leiding van Manuel Vilas.
Ter afwisseling klinken enkele klavecimbelstukken van Juan Cabanilles, die aan het eind van de 17e eeuw werkzaam was in Valencia.
Juan Hidalgo (1614-1685)
1. Disfrazado de pastor
2. De las luces que en el mar
anoniem
3. Al aire, lisonjas
José Marín (ca. 1619-1699)
4. Filis, no cantes
Yetzabel Arias Fernández, sopraan. Ars Atlántica olv. Manuel Vilas
(cd: “The Guerra Manuscript Volume 3” – Naxos 8.573312, 2014)
Juan Cabanilles (1644-1712)
5. Tiento X lleno de tercero tono
Timothy Roberts, klavecimbel
(cd: “Keyboard music, Volume Two” – Toccata Classics TOCC 0406, 2018)
anoniem
6. Frescos airecillos
Juan Hidalgo
7. La noche tenebrosa
Juan de Navas (ca. 1650-1719)
8. Pero bien haces
Juan Sancho, tenor. Ars Atlántica olv. Manuel Vilas
(cd: “The Guerra Manuscript Volume 2” – Naxos 8.572876, 2012)
Juan Cabanilles
9. Passacalles IV de cuarto tono
Timothy Roberts, klavecimbel
(cd: zie 5)
Juan Hidalgo
10. Zagalejos del valle
11. Recelos, cuidados
José Marín
12. Válgate Amor por Gileta
José Antonio López, bariton. Ats Atlántica olv. Manuel Vilas
(cd: “The Guerra Manuscript Volume 5” – Naxos 8.574092, 2019)
aanvulling:
anoniem
13. ¿A quién me quejaré?
Bruno Forst, klavecimbel
(cd: zie 10-12)
Op foto: Manuel Vilas (bron: Arperia.com)
