Het requiem van Gossec. Geniaal en haren-te-bergerijzend.
Een requiem uit de klassieke periode? Dan denkt u zeer waarschijnlijk aan Mozart. Misschien kunt u ook Cherubini nog opnoemen, een tijdgenoot van Beethoven die wel twee requiems schreef. Maar er is nog veel meer. Veel rijke opdrachtgevers bestelden een requiem als een van hun dierbaren overleden was. De dodenmis leefde in de klassieke tijd, zoveel kun je wel zeggen.
Vandaag horen we een van de mooiste en grootst opgezette requiems uit deze periode: de Grande messe des morts van François-Joseph Gossec. Gossec schreef het requiem in 1760. Wie in die tijd een dodenmis componeerde, had een probleem. De galante, vroeg-klassieke stijl was in de mode, maar daar kon je eigenlijk alleen zorgeloze muziek mee schrijven. Je moest dus of terugvallen op de barok, of een veel te vrolijk requiem schrijven.
Maar Gossec vond middelen om, binnen de klassieke stijl, toch voor effecten van drama en treurnis te zorgen. In zijn requiem dondert het hemelse geweld in onheilspellende akkoorden en hevige contrasten. Effecten die bij latere componisten clichés zou worden, schudt hij hier in een geniale vlaag uit zijn mouw. Na al het geweld eindigt de dodenmis met een optimistische fuga. Als katholiek vertrouwt Gossec er tenslotte op dat de overledene, die deugdzaam geleefd heeft, naar de hemel gaat.
Afspeellijst
François-Joseph Gossec, Grande messe des morts:
1. Introitus
2. Graduale
3. Sequens (gedeeltelijk):
– Dies irae
– Tuba mirum
– Mors stupebit
– Confutatis
– Oro supplex
– Pie Jesu
– Amen
4. Offertorium:
– Vado et non revertar
– Spera in Deo
– Cedant hostes
5. Agnus Dei
6. Postcommunio
