Mariama

Orchestre Beguen Band was één van de huisbands van het Ngoma muzieklabel, dat in 1948 in Léopoldville (het huidige Kinshasa) wordt opgericht door de Griekse zakenman Nicolas Jéronimidis. De zanger André Zoão Kapela, bijgenaamd “Depiano”, had Angolese ouders. In het nummer “Oye Cha Cha Cha” worden Spaanse fantasie-woorden gemengd met woorden in het Lingala en het Frans. Zo wordt er bijvoorbeeld gezongen “Para pa para gua”, terwIjl het Spaanse woord “paraguas” paraplu betekent, maar dat slaat hier nergens op. In 1976 keert Depiano terug naar Angola.

“Bolingo Nkisi Te” (= “Liefde hangt niet af van hekserij”) is een nummer van André Depiano en wordt begeleid door de Beguen Band.

De cha-cha-cha “Kamungule”, met de Beguen Band en met Albino Kalombo op altsaxofoon, wordt gezongen in Tsiluba, de taal van het Luba volk in Katanga,.

In de boléro “Yo Keba Na Ngai” (= “Pas Op Voor Mij”) van Orchestre La Palma, is André Depiano óók de zanger is. De tekst gaat verder: “Wat wil je van mij? Wees voorzichtig! Je hebt me in de steek gelaten. Waarom val je me nog steeds lastig? Het zou beter zijn als je voor goed vertrekt. Jouw vervelend gedrag zal niet stoppen”.

De Groupe Ritmique Ngoma, een andere huisband van het label Ngoma, begeleidt de volgende rumba’s:

“Katchita Rumba De Bamba”, met saxofonist Albino Kalombo, zanger Léon Bukasa en gitarist Laurent Batubenga, wordt gezongen in het Lingala.

“Mokili Ekobaluka” wordt in het Lingala gezongen door de zanger Adou Elenga, die zichzelf een “enfant terrible” noemt, omdat hij zich altijd politiek vrij uitspreekt. Dit nummer is eerst uitgebracht onder de naam “Ata Ndele”, wat “nu of nooit” betekent, en waarmee de zanger aangeeft dat de dagen van de witte man in Congo geteld zijn. De Belgische autoriteiten waren hier niet blij mee en zetten Adou Elenga in 1954 gevangen. Adou Elenga verwijst hiernaar in het in het Swahili gezongen lied “Bibi Sisika“ uit 1955, met de tekst: “Rustig aan, mevrouw Sisika, als de gevangzetting vanwege het zingen van “Ata Ndele” zijn carrière heeft laten ontsporen en zijn ambitie geschaad heeft, het talent van Elenga is onmiskenbaar”.

Het nummer “Pete Na Mosapi” (= “Ring Aan De Vinger”), van Laurent Raphaël Kabangu” is propaganda voor de Katholieke kerk en het huwelijk: “Ik weiger het ongehuwd samenleven; een ring om de vinger hoort bij het nieuwe Congo”.

Eén van de oudste opnames door Ngoma is het nummer “Leonie Bernadette” van Antoine Kasongo. Het wordt gespeeld op trommels, met een fanfare.

“Makutano Ya Chinkolobwe”  (= “Ontmoeting in Chinkolobwe”) wordt gezongen in het Swahili door Léon Bukassa. Chinkolobwe is een plaats waar zich uraniummijnen bevinden: “Laten we hard werken in Chinkolobwe!”, zegt de tekst.

De snelle cha-cha-cha “Antonio Lenta” is geschreven door zanger Diablotin, met het orkest Jazz Venus. Het koortje op de achtergrond is het Trio Bémol. (Het Franse woord “Diablotin” betekent “Duiveltje”.)

De tekst van het nummer “Taumani Accompagna”, van Léon Kabuya met Mysterieux Jazz, bestaat voornamelijk uit Spaans klinkende lettergrepen, op enkele echt Spaanse zinnetjes na: “Ritmo mas bonito” (=  “Het mooiste ritme”) en “Feliz, escucha la música” (= “Blij, luister naar de muziek”). De naam van dit nummer is te danken aan de bassist die Taumani heet.

De tekst van nummer “Eloko ya Moninga Kotia Motema Te” (= “Meng je niet in andermans zaken”), van Dumana met Dynamic Jazz: “Het eigendom van een vriend blijft het zijne en niet het jouwe; richt je niet op wat van een ander is; die heeft gezweet om het te verwerven.”

De tekst van het nummer “Mawa Na Yakoi” (= “De schreeuw van de luipaard”), van tumba speler Popol Margo met Jazz Africain: “Volk van Congo, waarom huil je? Je bent sterk als een luipaard en je moet voor niemand bang zijn.” Jazz Africain is een satellietgroep van Africain Jazz, het orkest van Joseph Kabasele, Le Grand Kalle.

In 1956 richt de zanger, gitarist, saxofonist en ook schilder Guy Léon Fylla het ensemble Makina-Loca op, samen met Basile Mikano (Micky) en Théophile Nguimadiao (Théo). Wanneer zij in 1959 enige tijd doorbrengen in Gabon, ontmoeten ze daar Papa Noël, met wie ze dan muziek opnemen, zoals de cha-cha-cha “Esperencia” en de rumba “Bango Oyo” met een gitaarsolo door Papa Noël. De tekst van “Bango Oyo”: “Luister naar mij, vrienden; het begrip van het nummer van vandaag: vanuit hier in Kinshasa, vallen we de wereld lastig; Léon Fylla, een zoon van onze vriend Papa Noël zoon van ons bloed”.

De rumba “Mawa Esali Ngai” is van Wendo Kolosoy met de Groupe Ritmique Ngoma.

Het nummer “Chérie Kabisa” van Wendo Kolosoy wordt gezongen in het Swahili en is in zes-achtste maat.

Met dank aan Harm van der Wal voor het beschikbaar stellen van zijn Afrikaanse muziek.

Playlist:

1. Depiano & L’Orchestre Beguen Band: Oye Cha Cha Cha, auteur: Depiano, 45 RPM, 1960, Ngoma N°1006 / CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’51
2. Depiano & Beguen Band: Bolingo Nkisi Te, 1961, auteur: Depiano, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’50
3. Albino Kalombo & Beguen Band: Kamungule, 1959, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’00
4. L’Orchestre La Palma: Yo Keba Na Ngai: Yo Keba Na Ngai, 1962, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’58
5. Laurent Batubenga, Léon Bukasa, Albino Kalombo & Groupe Ritmique Ngoma: Katchita Rumba De Bamba, 1954, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’01
6. Adou Elenga & Groupe Ritmique Ngoma: Mokili Ekobaluka, 1953, auteur: Adou Elenga, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’59
7. Adou Elenga: Bibi Sisika, 1955, auteur: Adou Elenga, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’55
8. Kabangu & Groupe Ritmique Ngoma: Pete Na Mosapi, 1953, auteur: Laurent Raphaël Kabangu, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’10
9. Antoine Kasongo: Leonie Bernadette, 1950, auteur: Antoine Kasongo, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’30
10. Léon Bukassa: Makutano Ya Chinkolobwe, 1958, auteur: Léon Bukassa, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’54
11. Diablotin & L’Orchestre Jazz Venus: Antonio Lenta, 1962, auteur: Diablotin, 45 RPM, Ngoma N°67 / CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’56
12. Léon Kabuya & Mysterieux Jazz: Taumani Accompagna, 1959, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’57
13. Dumana & Dynamic Jazz: Eloko ya Moninga Kotia Motema Te, 1959, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’43
14. Popol Margo & Jazz Africain: Mawa Na Yakoi, 1960, CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’01
15. Makina-Loca: Esperencia, 1959, auteur: Basile Mikano (Micky), CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 2’59
16. Makina-Loca: Bango Oyo, 1959, auteur: Théophile Nguimadiao (Théo), CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’00
17. Wendo & Le Groupe Rythmique Ngoma: Mawa Esali Ngai, auteur: Wendo, 78 RPM, Ekekeke, 1954, Ngoma 1483 / CD The Soul Of Congo: Treasures Of The Ngoma Label, 2023, Planet Ilunga PI 10 CD, 3’06
18. Wendo Kolosoy: Chérie Kabisa, auteur: Wendo, CD The Very Best Of Congolese Rumba, 2007, Marabi Productions 46823-2, 5’26