Op 23 september 2007 maakten wij in het Utrechtse RASA twee opnamen tijdens het Ethiopiefestival: (1) van Afework Nigussie – masenqo (vedel) en zang & Biniyam Kindeya – krar (lier) én (2) van Alèmu Aga – begana (lier) en zang.
(1) Afework Nigussie & Biniyam Kindeya: Naast de begana (lier) kent Ethiopië met de masenqo en de krar nóg twee prominente snaarinstrumenten. De krar, een 5-snarige lier, zou door de duivel aan de mens gegeven zijn ter opwekking van het dierlijke verlangen, als tegenhanger van de door God geschonken begana. Zo verhaalt althans een Ethiopische legende. Het instrument wordt geassocieerd met het zwoele liefdeslied en met de duistere nachtclub. De masenqo, een 1-snarige vedel, is van oorsprong een solo-instrument uit de Orthodoxe kerk, maar het kwam via de hofmuziek in de volksmuziek terecht. Sindsdien dient het als begeleidingsinstrument voor troubadours. Ook bij de boeren op het platteland is het bespelen van de masenqo een populair tijdverdrijf.
Masenqospeler Afework Nigussie en krarspeler Biniyam Kindeya bekwaamden zichzelf in de Ethiopische traditionele muziek aan de beroemde Yared School. Kindeya geldt als één van de topmuzikanten van het Nationaal Theater van Ethiopië. Nigussie, een leerling van meesters als Marta Ashagari en Mulatu Astatqe, staat bekend om zijn warme stemgeluid en sterke podiumuitstraling. Gezamenlijk stonden zij garant voor een bijzonder dubbelconcert
(2) Alèmu Aga: Zanger en lierspeler Alèmu Aga uit Addis Abeba wordt beschouwd als de meest virtuoze vertolker van het Ethiopische religieuze lied. Hij begeleidt zichzelf op de begana, een snaarinstrument dat ook wel de Harp van David wordt genoemd, een misnomen daar het een 10-snarige lier betreft. Het instrument zou door God gegeven zijn aan Koning David en samen met de Ark des Verbonds naar Ethiopië zijn gebracht.
In Ethiopië geniet het instrument een bijna mythische status. Menig Ethiopiër heeft er een afbeelding van in zijn huis ter bescherming. Kenmerkend voor de begana is het zoemende geluid dat de snaren opwekken wanneer ze in aanraking komen met de brug van het instrument, wat een vervreemdend, meditatief effect teweegbrengt. Even bedwelmend is Alèmu’s warme fluisterstem waarmee hij de bijbelse psalmen tot klinken brengt en in dromerige liederen het dagelijks leven bezingt.
Opnametechniek: Rasa
Productie: Rolf Buijs
