De onlangs overleden Wolfgang Rihm stond niet op zichzelf. In deze Bijdetijds horen we zijn muzikale omgeving.
Op 27 juli jl. overleed op 72-jarige leeftijd Wolfgang Rihm. Hij was een van de grootste componisten van zijn tijd. Bij de Concertzender besteden we dan ook uitgebreid aandacht aan zijn muziek, onder meer met een drie uur durende thema-uitzending.
Vandaag doen we het anders. Een uur lang hoort u muziek die met Rihm te maken heeft. De componist was namelijk geen eenling, maar stond centraal in een soort Karlsruher School. Hij maakte deel uit van een beweging die in het Duitsland van de jaren zeventig opgang maakte: het neo-expressionisme.
Na de strenge reeksenmuziek van de jaren vijftig en het eindeloze geëxperimenteer van de jaren zestig wilde een nieuwe generatie componisten wel weer gewoon muziek waarin de mens centraal stond, waarin de traditie werd geëerd en waarin de techniek de kunstenaar diende in plaats van andersom. De geest van de romantiek werd in ere hersteld, al mochten de middelen net zo modern zijn als de componist wilde.
In deze uitzending horen we drie keer twee componisten. Eerst horen we twee voorgangers. Hans Werner Henze en Eugen Velte (Rihms leraar aan het conservatorium van Karlsruhe) schreven altijd al expressieve muziek, ook in een tijd dat de ‘weldenkende’ kunstpausen daarvan gruwden. Hun eigengereidheid betaalde zich op den duur uit, want tegenwoordig nemen we ze zeer serieus.
Daarna horen we muziek van Volker Heyn en Ursula Euteneuter-Rohler. Twee niet zo bekende componisten, die echter net als Rihm in de leer gingen bij Velte. Horen we dat bij ze terug?
Tot slot horen we Rihm als leraar. Hij nam in 1985 de leerstoel van Velte over en heeft hele generaties componisten – zowel Duitse als buitenlandse – opgeleid. We draaien muziek van twee redelijk bekende Rihm-studenten: Jörg Veldmann en Rebecca Saunders. Zeker Saunders is in deze eeuw sterk opgekomen als grote naam, die geregeld op het programma verschijnt van ensembles voor hedendaagse muziek.
Afspeellijst
1. Hans Werner Henze – Whispers from heavenly death
2. Eugen Werner Velte – Grave nr. 2: “Zum Andenken und zur Erinnerung…”
3. Volker Heyn – Break
4. Ursula Euteneuter-Rohler – Musik für Streichquartett, Bläserensemble und Schlaginstrumente
5. Jörg Widmann – Armonica
6. Rebecca Saunders – Blue and gray
