Genres: Piano | Spectrale muziek
Componist: Tristan Murail
Opnametechniek: Jos van der Linden
Het 42e Concert Tot en Met is voor Marilyn Nonken, en ze wijdt het geheel aan Tristan Murail.
Begin deze eeuw was er in Amsterdam een reeks concerten rond moderne muziek. Het repertoire omspande de twintigste eeuw – en liep tot en met het toenmalige heden. Vandaar de naam ‘Concerten Tot en Met’. De reeks zou uiteindelijk een paar jaar lopen en tientallen delen beslaan. Hoewel de podia vaak klein waren – de Posthoornkerk, het Bethaniënklooster etc. – was er veel bijzonders te horen.
Wij waren ook bij het 42e Concert Tot en Met. Hierin trad de Amerikaanse pianiste en musicologe Marilyn Nonken aan. Zij koos voor een programma met enkel muziek van Tristan Murail. Murail kwam als componist op in de jaren zeventig. Een tijd met zo zijn eigen uitdagingen. De hoogtijdagen van de avant-garde waren voorbij. Muziek moest vooral weer behapbaar zijn voor het publiek. Maar ook origineel, want terug is altijd achteruit. In Amerika ontstond de minimal music, in Duitsland kregen we het neo-expressionisme van Rihm en concerten. En Frankrijk?
In Frankrijk ontstond de spectrale muziek. Samen met de geboren Finse Kaija Saariaho ontwikkelde Murail een stijl waarin het natuurlijke boventoonspectrum centraal staat. Elke toon is van nature opgebouwd uit een spectrum meerdere geluidsgolven, en de muziek moet die boventonen vooral versterken. Het lijkt op wat de tonale muziek vanouds altijd al deed, maar dan veel radicaler. Ondanks de praktische problemen – je moet instrumenten speciaal stemmen en moduleren is er amper bij – levert het wonderschone, frisse muziek die vreemd klinkt maar waaraan je oren heel goed kunnen wennen. Met een speciaal op zijn Tristans gestemde piano gaat Nonken deze stukken te lijf. Ze speelt bovendien ook vroeg werk van Murail, uit de jaren zestig nog, zodat we ook kunnen horen hoe de Fransman tot zijn stijl kwam.
