Olga Karelova & Ronald Kedra

Met twee piano’s kun je een hoop mooie dingen doen. Je kunt er ook een hoop herrie mee maken, dus oppassen is geboden. Maar wie terughoudend en verstandig omgaat met deze rijke middelen weet met die 176 toetsen de mooiste effecten te sorteren. Alles wat met twee handen echt niet kan, en wat met vier handen op één piano bijzonder onpraktisch is, krijgt hier wonderwel de ruimte. Lijnen kunnen elkaar aanvullen, maar ook door elkaar lopen. De componist hoeft zich geen zorgen te maken over de lenigheid van de pianist, of om limieten aan de polyritmes die een mens zelf kan spelen.

In dit concert, deel van het Peter de Grotefestival 2004, horen we Olga Karelova en Ronald Kedra met een keur aan Nederlandse en buitenlandse muziek voor twee piano’s. Jan Masséus (1913-1999) is een neoclassicus in de Hollandse traditie. Hij schreef de muziek die voor zijn generatie gebruikelijk was: licht modern, maar vooral wel begrijpelijk. De communicatie met het publiek wordt nooit losgelaten. In Friesland staat Masséus bekend als de man die zijn volk muziek leerde maken. Zijn betekenis voor het provinciale muziekleven is groot. Als zodanig heeft hij vooral veel harmonie-, fanfare- en brassbandmuziek geschreven (een genre dat in die provincie groot is). Maar ook op andere gebrieden heeft hij zich verdienstelijk gemaakt. Zijn Zoölogische impressies nodigen alleen door de titels al uit tot luisteren.

Maarten van Norden (1955-2024) kwam uit een heel andere hoek. Hij was een jazzmuzikant. Maar zoals vele jazzmuzikanten, zeker in Nederland, was hij niet van plan om het bij zijn eigen hokje te houden. Zijn interesse strekte zich ook uit tot de klassieke muziek. Bij Orkest de Volharding en het Bang on a Can Ensemble, twee orkesten die zich specialiseerden in minimal-achtige muziek met een tegencultuur-imago, voelde hij zich thuis. Zodoende verschijnt hier zijn Überbrettl.

Maar de grootste componist op het programma is toch György Ligeti (1923-2006). Deze Hongaar schreef zijn Drei Stücke für zwei Klaviere in 1976. Ligeti stond toen net aan het begin van zijn derde scheppingsperiode. Zoals meer iconen van de avant-garde was hij na een jaar of twintig wel klaar met compromisloos vernieuwen. Maar hoe moest het dan wel? Dat was nog even zoeken. Ligeti zoekt het in Amerika, bij de volgende generatie componisten. Hij componeert een ‘zelfportret met Reich en Riley (en Chopin in de achtergrond)’. Inspiratie uit de minimal music dus, en bepaald niet verholen of besmuikt! In het derde stuk horen we de invloed van het verleden wat minder sterk, maar de tempo-aanduiding ‘in zart fließender Bewegung’ is zo intens romantisch dat de inspiratie op de een of andere manier wel bij de negentiende eeuw vandaan moét komen.