Hermitageconcert

We schrijven 1999. Jeltsin is nog aan de macht en de verstandhouding tussen Rusland en het westen is beter dan ooit. Niets wijst erop dat de koude of hete oorlog ooit zal terugkeren.

Russische muziek is ook zeer geliefd in het westen, en dankzij de nieuwe verhoudingen kunnen Russische musici veel gemakkelijker dan vroeger naar het westen komen. Het Sint-Petersburg Kwartet bijvoorbeeld, dat hier een concert komt geven in de kleine zaal van het Concertgebouw.

Het programma opent met Sjostakovitsj. Deze componist is op dat moment erg in de mode en ook zijn strijkkwartetten worden veelvuldig gespeeld. Vooral het achtste klinkt alom, maar ook de andere worden niet vergeten. Het Strijkkwartet nr. 13 in bes schreef hij aan het eind van zijn leven, in 1970. Hoewel de grootste ellende achter hem lag, klaarde zijn gemoed niet op. Opvallend is het gebruik van een twaalftoonsthema aan het begin – laat het de censoren maar niet horen!

De kwartetten van Tsjaikovski en Prokofjev zijn een ander paar mouwen. Deze componisten kennen we toch vooral van iets anders. Balletmuziek bijvoorbeeld, of symfonische muziek. Hun strijkkwartetten horen we niet al te vaak. En van Tsjaikovski horen we nog vaker het eerste strijkkwartet. Niettemin merkte hij zelf ooit op dat hij dit kwartet als zijn beste werk van allemaal zag. Dat is de kracht van het strijkkwartet, een tijdloos, niet kapot te krijgen genre waarin elke componist kan schitteren.

Het concert sluit af met een miniatuurtje van Glazoenov. Deze componist is in het westen niet zo bekend, maar hoort in Rusland net zo goed tot het collectieve geheugen als die andere grote componisten.