Componisten/uitvoerenden: Gérard Pesson | Iannis Xenakis | Luc Ferrari | Olivier Messiaen
Opnametechniek: Kees van de Wiel
Een jaar of zestig geleden was God in Frankrijk springlevend. Nu zijn ze niet meer zo kerkelijk, maar leven als God in Frankrijk kun je nog steeds.
Voor dit concert uit 2011 koos het Ives Ensemble, al jarenlang een van Nederlands vooraanstaande nieuwemuziekensembles, vijf werken van moderne Franse componisten, deels hedendaags, deels dood en gecanoniseerd. Olivier Messiaen is de meest Franse van het hele stel, en zeker ook de meest katholieke. Bij hem leidde het geloof niet tot stoffige, behoudende muziek. Integendeel: religie voerde hem naar een baanbrekende, hoogst persoonlijke stijl, waarmee hij en passant nog de na-oorlogse avant-garde eigenhandig op gang bracht. Zijn Pièce pour Piano et Quatuor à Cordes werd in 1991 gepubliceerd; het zou zijn laatste complete werk worden. De prozaïsche titel is atypisch voor Messiaen en ook bedrieglijk, want net als altijd neemt hij ons mee naar zijn esoterische wereld vol goddelijke inspiratie, vogelgeluiden en muzikale invloed van overal en nergens.
De rest van het stel is niet zo typisch Frans. Luc Ferrari bijvoorbeeld was een halve Italiaan die in het land van zijn voorouders stierf. In dit stuk blijft hij evenmin in Frankrijk: vanuit Parijs neemt hij ons mee naar Tokio en weer terug. Noriko Baba (1950) komt juist uit Japan; ze verhuisde naar Parijs om daar aan het IRCAM te studeren en ging er niet meer weg. Iannis Xenakis, een lid van de na-oorlogse avant-garde, kwam uit Griekenland voordat hij Frankrijk als zijn tweede vaderland koos. Zijn muziek is wiskundig onderlegd en dat is te horen: alles eraan straalt cerebraliteit uit. Maar bij Xenakis is de vorm nooit helemaal abstract: wie goed luistert, kan in de ‘herrie’ altijd wel een duidelijke structuur horen.
