Ensemble Insomnio – Hartebloed

Zeventiende-eeuwse muziek staat verder van ons weg dan achttiende-eeuwse muziek. Daarom kan het nog weleens moeilijk zijn om de prestaties van componisten uit die tijd op waarde te schatten. Zo kennen we allemaal de naam van Claudio Monteverdi (1567-1643). Maar wat heeft hij gedaan om zo beroemd te worden?

Claudio Monteverdi heeft, en dat is nauwelijks overdreven, de barok langdurig levensvatbaar gemaakt. Zo rond 1600 hadden componisten genoeg van de renaissance met zijn hemelse polyfone samenklanken. Het mocht allemaal wel een beetje rouwer, emotioneler en vooral verstaanbaarder. Maar een meester van wereldformaat had zich daar nog niet mee beziggehouden.

Tot Monteverdi opstond. Hij schreef de eerste grote opera’s, om maar iets te noemen. Ook wisselde hij moeiteloos van stijl in een ouder genre: het madrigaal. Ondanks dat hij al vier boeken met madrigalen in renaissancestijl had geschreven – voor meerdere stemmen zonder verplichte instrumentale begeleiding – schakelde Monteverdi naadloos over naar de barok, waarin één of twee stemmen hun virtuoze zanglijnen boven een instrumentale begeleiding ten beste brengen. En hij haalde er meteen een ongehoord niveau mee.

Ensemble Insomnio engageert vijf levende componisten om iets met het repertoire van Monteverdi te doen. Ze arrangeren een madrigaal van de grote meester en schrijven zelf een stuk dat erop geïnspireerd is. Madrigalen zijn het niet. De stukken zijn allemaal instrumentaal en het idioom is niet zo direct. Blijkbaar geven componisten zich niet zo bloot als Monteverdi en zijn tijdgenoten dat dorsten. Sommigen opteren voor een minimal-idioom of collagetechnieken. De titels spreken vaak wel van liefde, wanhoop of gebed. Door een laagje ironie of versleuteling horen we dan wel degelijk de diepe emoties. Emoties in het algemeen, of de emoties van de componist? Wie zal het zeggen…