Nuove Musiche

Giovanni Battista Fontana was één van de eerste vertegenwoordigers van de nieuwe stijl die zich rond 1600 in Italië manifesteerde. Hij was opgeleid als violist en werkte in verschillende steden tot hij in 1630 het slachtoffer werd van de pestepidemie die toen in Noord-Italië rondwaarde.
Slechts één bundel met muziek van zijn hand is bewaard gebleven. Die verscheen postuum in 1641 en bevat 18 sonates voor één, twee en drie instrumenten en basso continuo.
Hoewel Fontana ze ongetwijfeld vanuit het perspectief van de violist heeft geschreven, noemt de titelpagina verschillende alternatieven, zoals de zink en – voor de partijen in lage ligging – de fagot en de violoncino.
We horen vier sonates in verschillende bezettingen.

Giovanni Battista Fontana (1589-1630)
1. Sonata I in C
2. Sonata VIII in d
3. Sonata XII in F
4. Sonata XVIII in a
Lux Terrae Baroque Ensemble
(cd: “Complete Sonatas for Violin and B.C.” – Brilliant Classics 96541, 2023)

Fontana bezweek onder de gevolgen van de pest, zijn Duitse tijdgenoot Heinrich Schütz ondervond de gevolgen van een andere ramp: oorlog.
Van 1618 tot 1648 woedde in Duitsland de Dertigjarige Oorlog, die veel slachtoffers eiste en grote verwoestingen aanrichtte. Componisten reageerden daarop, Schütz bijvoorbeeld in de eerste twee werken, die we gaan horen.
De drie overige stukken zijn niet direct met de oorlog in verband te brengen, maar passen qua inhoud heel goed bij de toenmalige omstandigheden.

Heinrich Schütz (1585-1672)
5. Da pacem, Domine (SWV 465)
6. Teutoniam dudum belli (SWV 338)
7. Was betrübst du dich (SWV 353)
8. Erbarm dich mein, o Herre Gott (SWV 447)
9. Herr, unser Herrscher (SWV 449)
Ricercar Consort olv. Philippe Pierlot
(cd: “Da Pacem” – Mirare MIR736, 2024)

aanvulling:
Johann Hermann Schein (1586-1630)
10. Corollarium: Canzon à 5
Ricercar Consort olv. Philippe Pierlot
(cd: zie 5-9)

Afbeelding: cover van de CD van het Ricercar Consort