‘De Zweedse Mozart’ werd hij genoemd, Joseph Martin Kraus. Doet hij deze bijnaam eer aan? Reken maar!
Zweden speelde eeuwenlang een grote rol op het wereldtoneel. Er werden grote oorlogen met Denemarken en Rusland uitgevochten en ook in Duitsland had het land bezittingen. Zo’n machtig rijk moest natuurlijk ook een hofcultuur hebben.
De Zweden waren dan ook verguld toen de getalenteerde Duitser Joseph Martin Kraus op 21-jarige leeftijd zijn geluk in het noorden ging beproeven. Het land zat zelf niet zo dik in zijn componisten, maar koning en burgerij waren zeer bereid om in muziek te investeren. Zo ging Kraus een gouden toekomst tegemoet als componist van muziek in allerlei genres. Helaas was die toekomst wel een beetje kort: in 1792 overleed hij, pas 36 jaar oud, aan tuberculose. Ook dat heeft hij dus gemeen met Mozart, die een jaar eerder op 35-jarige leeftijd bezweek.
In deze Sanssouci maken we kennis met de symfonieën van Kraus. Een gewone symfonie, maar ook een ouverture in Franse stijl die hij “Rijksdagssymfonie” noemt. Het stuk is inderdaad geschreven voor een zitting van het Zweedse parlement.
Verder horen we instrumentale nummers uit Kraus’ opera Aeneas in Carthago. Een enorm werk, bestaande uit zes akten, een proloog en talrijke balletten en marsen. Misschien wel de meest ambitieuze opera die er vóór 1800 geschreven is. Kraus heeft tot zijn sterfjaar moeten wachten op de première, maar had zo de gelegenheid om de muziek steeds weer verder te verfijnen en uit te bouwen.
We leren in dit uur Kraus kennen als een groot vakman, die de Sturm und Drang van zijn jonge jaren heeft uitgebouwd tot een stijl waarin gevoel en techniek elkaar nooit in de weg zitten. Een innovatieve stijl, die ontstond in het afgelegen Stockholm maar niet onderdeed voor de allernieuwste muziek uit Wenen.
Afspeellijst
1. Riksdagssymfon
2. Symfonie in c, VB. 142
3. Aeneas in Carthago:
– Ouverture
– Dans der Naiaden en Tritonen
– Storm
– Mars der Carthagers
– Chaconne
