Aandacht voor enkele mechanische instrumenten.
Het eerste instrument is een dansorgel, gebouwd door de Firma Mortier in Antwerpen.
Theophile Mortier leefde van 1855 tot 1944 en was eigenaar van een café in Antwerpen, België. Alhoewel draai- en dansorgels vooral in België en Nederland voorkwamen werden ze aanvankelijk vooral in Duitsland (vooral in de omgeving van Waldkirch), Frankrijk en Italië gebouwd. Vanaf ongeveer 1880 verhuurde Mortier dansorgels. Wegens succes besloot Mortier vanaf 1918 met zijn bedrijf zelf dansorgels te bouwen. Tot 1948 bouwde het bedrijf circa 500 grote dansorgels, die in België en zuid Nederland te horen waren.
Met de uitvinding van orgelboeken (kartonnen boeken met gaatjes erin) had de draaiorgelindustrie een manier gevonden om nieuwe stukken snel te verspreiden. Bovendien konden gebruikers van draaiorgels een flink repertoire opbouwen, iets dat daarvoor lastig was in verband met de ingewikkelde productie van cylinders met pinnetjes.
Het repertoire bestond voor een groot deel uit bekende stukken (dansen, potpourri’s uit opera’s, operettes, dans- en marsmuziek, jazz en musicals). Ook zijn er orgelbouwers die zeer bedreven waren in het maken van mooie arrangementen en composities waarin de klankmogelijkheden van hun instrumenten optimaal werden benut.
Na de tweede wereldoorlog verdwenen de fabrieken waarin de orgels werden gemaakt. Dat had vooral te maken met de introductie van grammofoonplaten. Daardoor was het mogelijk om thuis muziek af te spelen. Draaiorgelarrangementen van hits en andere, vooral populaire, muziek worden echter nog steeds gemaakt.
01. Mortier 1. Can Can. (The Haarlem Organ Museum, 1999)
02. Mortier 1. Cole Porter songs. (The Haarlem Organ Museum, 1999)
03. Mortier 2. Stomping at the Savoy. (The Haarlem Organ Museum, 1999)
04. Weber ‘Grandezza’ Piano. One-Step. (Van Speelklok tot Pierement, Musical Memories, 1989)
05. Zwarte Madonna. La Isla Bonita. (The Haarlem Organ Museum, 1999)
06. Haydn organ clock 1790. Psalm 99. (De Koekoek en de Nachtegaal, 1991)
07. Ian Hammond cylinder organ (recon.1989). Balletto del Granduca. (De Koekoek en de Nachtegaal, 1991)
08. Carillonmuziek. Suite uit Danserye: Ronde Mon Amy. (Hora Finita, 1999)
09. Carillonmuziek. Droom in, Droom uit. (Hora Finita, 1999)
10. Voix Celeste Cylinder Box. Old Russian National anthem;Dutch National Anthem. (Van Speelklok tot Pierement, Musical Memories, 1989)
11. Small organ. Melody mix. (The Haarlem Organ Museum, 1999)
12. Bryceson Barrel Organ. O Thou Dearest; Robin Adair;Sicilian Manners. (Van Speelklok tot Pierement, Musical Memories, 1989)
13. Ca’i Barrel Piano 1979. ‘Curaçao’ Waltz. (Festival of Strings, 1993)
14. Kermisorgel 38er A. Ruth & Sohn. Valse pleurante. (Kermisorgel 38er A. Ruth & Sohn, 2000)
15. Kermisorgel ‘Wilhelm Bruder Söhne’. Ja wenn das der Petrus wüsste . (Twee Kermisorgels, 1996)
16. Museum Speelklok. Vuur. (Decap Dansorgel 1943, 2012)
17. Museum Speelklok. Allo allo. (Decap Dansorgel 1943, 2012)
18. Kermisorgel ‘Wilhelm Bruder Söhne’. Waldeslust . (Twee Kermisorgels, 1996)
19. Museum Speelklok. Serenade ‘Valse Espagnole’. (De Hindenburg, 2020)
20. Kermisorgel 38er A. Ruth & Sohn. Shimmy & bluesa potpourri 1926. (Kermisorgel 38er A. Ruth & Sohn, 2000)
Meer informatie: https://www.stokstaartje.nl/mijn-folkit-blog/2023/11/30/10-december-2023-mechanische-muziekinstrumenten/
